COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem, dit zijn allebei aandoeningen aan de longen. Bij COPD wordt ademen steeds moeilijker. COPD komt vooral bij mensen boven de 40 jaar voor.
Wat is COPD?
De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, in het Nederlands ook wel chronische obstructieve longziekte genoemd. Bij COPD zijn de longen beschadigd. Moeite met bewegen, benauwdheid en vermoeidheid zijn veelvoorkomende klachten. Ook hebben mensen met COPD een grotere kans op ziekten zoals hart- en vaatziekten. In Nederland hebben ruim 600.000 mensen COPD. COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.
Chronische bronchitis
Bij chronische bronchitis ontstaan er ontstekingen in de vertakkingen van de luchtpijp. Hierdoor raakt de normale slijmproductie verstoord. Er wordt meer en dikker slijm aangemaakt in de luchtwegen en daardoor is ademhalen lastiger. Dit geeft een naar gevoel en je lichaam neemt minder zuurstof op. Dit slijm slik je door of hoest je op. Chronische bronchitis is te behandelen, maar niet te genezen.
Longemfyseem
Ook emfyseem valt onder COPD. Bij ernstig emfyseem gaan longblaasjes stuk, die zorgen voor de uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide. Bij longemfyseem gaan langzaam longblaasjes verloren. De blaasjes die kapot zijn, herstellen niet meer. Ook longemfyseem is te behandelen, maar niet te genezen.
Het ziektebeeld
Het dagelijks leven van iemand verandert als de diagnose COPD gesteld wordt. Een longarts stelt deze diagnose, aan de hand van een longfunctietest en een lichamelijk onderzoek. Met een dergelijke test kan de longarts meten of je luchtwegen vernauwd zijn. Dat leidt tot adem tekort, irritaties aan de longen en hoesten.
Wat te doen bij een longaanval (exacerbatie COPD)?
Soms worden klachten als hoesten, moeilijk ademen en benauwdheid acuut een stuk heftiger. Dit noemen we een longaanval, oftewel een exacerbatie. Bij een longaanval neem je contact op met je huisarts of huisartsenpost (buiten kantooruren).
COPD: de symptomen
Meestal is het eerste symptoom van COPD hoesten. Maar ook vermoeidheid en gewichtsverandering kunnen voorkomen. Deze symptomen komen het vaakst voor:
- Hoesten door vastzittend slijm
- Benauwd krijgen door vernauwde luchtwegen
- Slijm ophoesten door chronische bronchitis
- Weinig kracht door een gebrek aan zuurstof
- Weinig energie door een gebrek aan zuurstof
- Kortademigheid door kapotte longblaasjes of vernauwde luchtwegen
- Vermindering van de spierkracht door een gebrek aan zuurstof
Oorzaken van COPD
Meestal wordt COPD veroorzaakt door roken. Maar dit is niet altijd de oorzaak van COPD. Eén op de vijf mensen waarbij deze chronische ziekte ontstaat, heeft nooit gerookt. In deze gevallen is de belangrijkste oorzaak een erfelijke ziekte. Ook andere schadelijke stoffen zijn mogelijk de oorzaak van COPD. Bijvoorbeeld luchtvervuiling, verfdampen en lijm.
Behandeling van COPD
COPD vraagt een langdurige behandeling van zowel medicatie als een aanpassing van de levensstijl. Deze chronische aandoening wordt meestal veroorzaakt door roken. Het is bijvoorbeeld heel belangrijk om te stoppen met roken. Want als je blijft roken, blijven de klachten verergeren. Er bestaan wel medicijnen die de klachten verminderen.
Levensstijl
Een gezonde levensstijl is belangrijk bij het leven met COPD. We geven je een aantal tips voor een gezonde levensstijl met COPD:
- Stop met roken, als je rookt.
- Zorg dat je voldoende beweging krijgt. Bewegen draagt bij aan een goede conditie en behoud van de spierkracht.
- Goede ademhaling. Dit is soms lastig als je benauwd bent, maar als je jezelf een juiste ademhaling aanleert en ademhalingsoefeningen doet, kun je hier wel mee oefenen.
Medicatie voor deze chronische ziekte
De meest bekende medicijnen bij COPD zijn luchtwegverwijders. Deze medicatie maakt de luchtwegen wijder. Je hebt kortwerkende en langwerkende luchtwegverwijders.
Kortwerkende luchtwegverwijders
Luchtwegverwijders gaan de vernauwing van de luchtwegen tegen zodat je weer makkelijker kunt ademen. Kortwerkende luchtwegverwijders werken binnen enkele minuten en de werking houdt een paar uur aan. Ze zijn bedoeld om een longaanval te stoppen. Via de handige app van MedApp kun je handig de voorraad van je puffer bijhouden en bestellen als deze bijna op is.
Langwerkende luchtwegverwijders
Deze medicatie werkt ongeveer 12 tot 24 uur. Het wordt voorgeschreven wanneer je regelmatig last hebben van aanvallen. Deze medicijnen worden iedere dag genomen, om een longaanval te voorkomen. Ze zijn dus niet bedoeld om een acute aanval te behandelen.
Luchtwegbeschermers
Luchtwegbeschermers remmen ontstekingen en beschermen de luchtwegen tegen prikkels die klachten veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn beclometason, fluticason en budesonide.
Slijmoplossers
Deze medicatie, bijvoorbeeld acetylcysteïne, zorgt ervoor dat het slijm dunner wordt. Dit maakt dat je het makkelijker kunt ophoesten en het dus niet meer vastzit.
Corticosteroïden
Corticosteroïden, oftewel bijnierschorshormonen, hebben een ontstekingsremmende werking. Ze beschermen de luchtwegen en daarmee neemt de prikkelbaarheid af. Corticosteroïden zijn er in inhalaties en in tabletvorm.
Extra zuurstof
Bij ernstige COPD is de hoeveelheid zuurstof dat in het bloed komt te laag. De longarts kan er dan voor kiezen om je extra zuurstof te geven. Dit kan bij ernstige COPD continu zijn, maar meestal wordt dit alleen voor in de nacht of tijdens inspanning voorgeschreven.
Stoppen met roken
Wanneer COPD gediagnosticeerd wordt, moet je stoppen met roken om je aandoening niet te verergeren. De longblaasjes die kapot gegaan zijn door het roken, herstellen niet meer. Maar om te zorgen dat er niet meer longblaasjes kapot gaan, moet je stoppen met roken. Dit kun je niet altijd alleen. Vraag daarom om hulp aan bijvoorbeeld je omgeving of je huisarts.
Medicijnen en therapieën die helpen bij het stoppen met roken
Er zijn verschillende medicijnen op de markt die je helpen bij het stoppen met roken. Sommigen worden zelfs vergoed door de zorgverzekeraar. Onderzoek samen met je huisarts de mogelijkheden. Bupropion (Zyban), Nortriptyline (Nortrilen) en Varenicline (Champix) worden hiervoor voorgeschreven.
Ook coaching kan helpen bij het stoppen met roken. Dit is voor iedereen anders. Controleer goed of jouw verzekering jouw gekozen coaching deels of volledig kan vergoeden.
